UNSPEAK: het ‘maatwerk’ van de gemeente.
door Susanne Bakkenist
Presentatie Lars Courage
Westpoint trekt veel belangstelling zowel voor de mogelijke herbestemming van het gebouw als de invulling van de plek, in relatie tot de omgeving. Westpoint is een van de (markante) gebouwen die leegstaan in Apeldoorn.
Volgens Lars Courage zijn er vergelijkbare objecten met dezelfde problematiek, als voorbeeld het UWV, waarvoor Courage een doordacht en toekomstbestendig plan heeft gemaakt. Het ging echter niet door, omdat het momentum niet juist was.
Hij geeft aan dat dit momentum nu wel aanwezig is bij het Westpoint gebouw, er is een investeerder, er is een plan en de eigenaar heeft zijn verlies genomen; groen licht dus.
Nu is er met name kritiek op de komst van een Albert Heijn of een supermarkt als invulling van het gebouw. Lars Courage geeft aan dat een supermarkt niet perse een slechte invulling is. Het kan de financiële drager zijn voor andere functies en deze dus ondersteunen. Hij pleit dan ook voor het combineren; een mengvorm vinden voor diverse functies.
Met voorbeelden als Citizen M, het Kraanspoor te Amsterdam, een nieuwe woontoren op een bestaande winkelplint te Rotterdam en woonwerk studio’s geeft Courage mooie stof voor de verbeelding.
Durf ingrepen te doen in het pand en de plannen om één functie in het gebouw onder te brengen en er gaat wat gebeuren. Maar dat durven, moet de gemeente wellicht nog beter leren doen. Het lijkt er af en toe naar dat de gemeente niet mondig genoeg is.
Presentatie Caspar Wortmann
De grote vraag vindt Caspar waarom de gemeente omtrent deze leegstand zijn beleid aanpast, wat is de noodzaak? Wat maakt dit een andere situatie en hoe wordt er gekeken naar het initiatief. Hij wijst naar het Zwitsalterrein, het voormalige gebouw Centraal Beheer en de plek waar eerder het Juliana ziekenhuis stond.
Het interessante aan de opgave vindt Caspar de kansen te bekijken.
Ook Caspar is niet tegen het plan, gepresenteerd door Bun de avond ervoor, tot grote ergernis van vele aanwezige bewoners die niet aanwezig waren geweest vanwege het ontbreken van een uitnodiging hiervan.
Het is een logisch plan zegt Caspar, er komen zelfs een aantal esthetische zaken terug waar Lars het over heeft gehad, een zichtlijn naar de laan erachter. Maar hij kijkt kritisch naar hoe de gemeente acteert in deze ontwikkeling. Een paar kanttekeningen laten bijvoorbeeld zien dat we de meters winkelruimte overschrijden, maar dat onderbouwing (DPO rapport) aangeeft dat we de ruimte nodig hebben. De meters van de Aldi en de Karwei zijn aan de kant geschoven. Caspar vindt dit A zeggen en B doen.
Het onderzoek impliceert ook dat de komst van deze Albert Heijn andere winkels de kop kan kosten. Er ontstaat dan een verschuiving van het winkelend publiek in omliggende winkels, naar de Albert Heijn. Het is een keuze, maar is deze wel doordacht gemaakt?
Er wordt ook geclaimd dat het de kwaliteit van de binnenstad verbetert, terwijl het rapport van de gemeente al omschrijft dat dit neutraal blijft en er dus geen verbetering plaats zal vinden.
Volgens Caspar moet er met een helikopter view gekeken worden naar de winkelgebieden. Er is een disbalans tussen west en de rest van Apeldoorn. Maar is dit dan de juiste plek, waar moet de ontbrekende knoop landen?
Gemeente heeft extern deskundig advies (expertteam winkelgebieden) ingewonnen, maar er is verkeerd geredeneerd volgens Caspar. Er is alleen getoetst aan de detailhandelsvisie, maar ze hadden verder moeten kijken. En beter moeten kijken naar de effecten van (terug) verschuiving en niet zomaar over de m2 van de Aldi en de Karwei mogen stappen.
Bij het maatwerk komen wat processtappen kijken, maar hier is het anders gegaan.
Normaliter wordt een externe deskundige erbij geroepen wanneer de gemeente een integrale afweging heeft gemaakt of het passend is. Het vreemde is dat nergens is terug te vinden hoe de gemeente deze integrale afweging heeft gemaakt.
Het leunt allemaal sterk op het argument dat de ingreep daar bijdraagt aan het verbeteren van de leefbaarheid en het bedwingen van de leegstaande kantoren. Bij wat overigens eerder geen goede reden was voor maatwerk, is nu en hier wel maatwerk toegepast, dat wat Ben Hendrikse (Gemeentebelangen) ‘het paard van Troje’ noemt.
Caspar raadt aan om de marktvraag, de maatschappelijke vraag, te inventariseren.
Er is bij de Stentor een ideeënrijkdom binnengekomen voor een nieuwe bestemming voor Westpoint. Gemeente, laat de mensen mee discussiëren en weeg de ideeën af op meerdere niveaus (omwonende, wijk, voor stad als geheel, voor het effect op je consistentie en als gemeentelijk ‘zakenpartner’) Je geloofwaardigheid staat op het spel.
Neem hier de tijd voor, want we kunnen leren uit het verleden. Als voorbeeld de sloop van het Juliana ziekenhuis, dit was niet bepaald een ‘benen op tafel’ gesprek. En blijf weg uit de -ja- en -nee- houding.
Opening debat
Met name de reacties van de omwonenden valt als eerst op. Er is onduidelijkheid tussen het doel van dit debat en de presentatie van Bunprojecten de avond ervoor. Veel omwonenden blijken niet uitgenodigd te zijn bij de presentatie in Coda en niet op de hoogte van de ontwikkelingen rondom Westpoint.
stelling 1. De herontwikkeling van Westpoint is nu pas kansrijk.
De omwonenden hebben het gevoel dat nu de Albert Heijn door de strot geduwd wordt.
Volgens Hugo Diddens is er nu die kans, maar de supermarkt hoort daar niet. Hij ziet liever een verbouwing en nieuwe plekken om te wonen. Hans v.d. Kamp ziet de oplossing liever vanuit wat stedenbouwkundig de beste invulling zou zijn, nog los van het gebouw. Terug naar de basis; wat is daar nu echt nodig?
Robert v. Vliet, een omwonende vraagt zich af of er nog valt te kiezen. Hij merkt op dat er opvallend veel raadsleden aanwezig zijn en vraagt zich hardop af wat hun ambities waren met de leegstand in de periode 2010-2014.
stelling 2. Dit is het moment voor de gemeente om met de eigenaar (ING) in gesprek te gaan over meerdere ontwikkelingen.
Er wordt met enthousiasme gereageerd op de presentatie van Lars Courage, maar er is geen begrip waarom Jo Coenen een supermarkt zou willen ontwerpen.
Henk Blom (voorzitter federatie Apeldoornse ondernemers) vindt het maatwerk lariekoek en is zeer verbaasd over deze aanpak. Volgens de cijfers is er geen behoefte aan een supermarkt en kan maatwerk alleen maar narigheid geven en dat wellicht nog 30 keer.
Al met al is men verbaasd dat er niet vanuit een stedenbouwkundige visie wordt gedacht over het te ontwikkelen Westpoint. Volgens Gerard Zwerus (architect) is het plan van Bun daarom eerder een plan van Dun. Hans Porringa noemt de verkeersstroom die de Albert Heijn met zich mee zal brengen als aanvulling. Het past niet bij het distributiebeleid.
De gemeente moet duidelijk maken wat de integrale afweging is op het beleid.
Paul Bredewout (ondernemer o.a. C1000) Hij vindt Orden een goed voorbeeld van het centreren van je winkels en het elkaar laten versterken, waarderen wat je hebt. De visie omtrent het huidig plan voor locatie Westpoint vindt hij niks waard.
Angelie Schafer (omwonende en wel aanwezig op de presentatie avond van Bun projecten) geeft nog een argument, zoals de ontwikkelaar die genoemd heeft de avond eerder, voor een Albert Heijn met een kleinschalig winkelcentrum. ‘Ze zoeken verbinding met de binnenstad’. Een slecht argument volgens vele aanwezigen. Martin Mesch vult aan met een ander argument van Bun, dat er namelijk geparkeerd zal worden bij de Albert Heijn en dat men vervolgens de stad in wandelt. Het expertteam heeft gezegd dat dit niet zal gebeuren, het zal eerder andersom plaatsvinden; de mensen gaan vanuit de stad naar de Albert Heijn.
Een verschuiving zal plaatsvinden door het toverwoord ‘maatwerk’ en mogelijk verdwijnen de kleine winkels aan de Asselsestraat.
De heer Pieters (omwonende) geeft aan dat de meeste omwonenden behoefte hebben om te weten wat er speelt. Niet heel gek, want de plannen moeten gedragen worden. Hierdoor is meer betrokkenheid wenselijk, een open plan proces dus.
Andere buurtbewoners haken daar op aan, ze kijken naar de kansen maar zijn van mening dat er wel snel iets moet gebeuren.
stelling 3. een uitspraak van de wethouder: geen solitaire supermarkten.
Ben Hendrikse (Gemeente belangen) benadrukt hier nogmaals dat hij zich distantieert van de visie detailhandel. Hij heeft er tegen gestemd, tegen het maatwerk en heeft het idee dat dit plan naar het doel toegeschreven is.
stelling 4. Waar is dringend behoefte aan?
Een jonge man, Chris, geeft aan dat er behoefte is aan jongeren, die blijven in Apeldoorn. Maar de woningen zijn te duur. Maak woningen voor starters, voor studenten.
Er wordt tussendoor nog opvang voor asielzoekers gemompeld.
Mogelijkheden voor zorg, in combinatie met het terrein van het Juliana ziekenhuis. Een mooie verbinding en passend op de locatie.
Een bedrijfsmakelaar vraagt zich af wat het nog waard is en waarom de ING nu beloond wordt, door het eerst 8 jaar weg te laten rotten. Sylvia Lisapaly merkt op dat afboeken voor de eigenaar heel lastig is en dat projectontwikkelaars geen sinterklaas zijn. Anderen vragen zich af of men wel wil investeren in de diverse initiatieven.
Lars sluit af door te benadrukken dat de vraag en ideeën vanuit de markt komen en dat iedereen er goed aan doet dit serieus te nemen. De markt draait sneller dan de overheid en de overheid zou het tempo van de markt moeten oppakken.
Caspar geeft daarbij aan dat de markt opportunistisch is en dat de gemeente objectief moet blijven kijken naar deze plannen en ideeën.
Resumé:
Maatwerk mag geen escape op beleid zijn.
Probeer een open plan modus; ga in gesprek.
Zorg dat je initiatieven kunt toevoegen.
Wees transparant over verschuiving en let er op!
Want met de huidige leegstand kan dit nog wel 30 keer gaan gebeuren.
